Przedmiotem działania Instytutu jest prowadzenie, koordynacja i upowszechnienie badań naukowych oraz prac rozwojowych z zakresu transportu samochodowego, wypracowywanie nowych rozwiązań technicznych, organizacyjnych i ekonomicznych w dziedzinach przede wszystkim bezpieczeństwa uczestników ruchu samochodowego i ochrony środowiska oraz wykonywanie innych zadań szczególnie ważnych dla osiągnięcia celów polityki społeczno-gospodarczej państwa.
Do zadań Instytutu należy w szczególności:
- prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych mających na celu doskonalenie organizacji i funkcjonowania transportu samochodowego oraz dokonywanie ocen jego efektywności;
- prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych mających na celu ograniczenie negatywnych skutków rozwoju motoryzacji na bezpieczeństwo uczestników ruchu samochodowego;
- prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych mających na celu ograniczenie negatywnych skutków oddziaływania transportu samochodowego na środowisko;
- prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych dotyczących homologacji typu pojazdu oraz jego wyposażenia i części;
- prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych zmierzających do wypracowania nowoczesnych technologii recyklingu;
- tworzenie programów i pomocy dydaktycznych dla potrzeb szkolnictwa wszystkich szczebli z zakresu transportu samochodowego oraz prowadzenie specjalistycznych szkoleń i współudział w kształceniu podyplomowym;
- opracowywanie i opiniowanie standardów w zakresie ochrony pracy w dziedzinie bezpieczeństwa uczestników ruchu samochodowego, ochrony środowiska oraz ergonomii, a także warunków przestrzegania standardów;
- upowszechnianie systemów jakości w podmiotach związanych z transportem samochodowym, a ponadto prowadzenie procesów certyfikacji zwłaszcza wyrobów motoryzacyjnych i personelu w ramach uzyskanych uprawnień;
- opracowywanie analiz, ocen i ekspertyz z zakresu transportu samochodowego związanych ze skutkami rozwoju motoryzacji.